Μεθώνη

I

Μεγάλος πεδινός οικισμός (υψόμ. 20 μ., 1.169 κάτ.) στην πρώην επαρχία Πυλίας του νομού Μεσσηνίας. Είναι χτισμένη στη θέση της ομώνυμης αρχαίας πόλης. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου.

Ιστορία. Το όνομα Μ. ή Μοθώνη παρουσιάζεται πρώτη φορά κατά τον πρώτο Μεσσηνιακό πόλεμο (8ος αι. π.Χ.). Ο Παυσανίας και ο Στράβωνας την ταυτίζουν με την ομηρική Πήδασο (Ιλιάδα, I, 294).

Στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. την κατέλαβαν οι Σπαρτιάτες μαζί με την υπόλοιπη Μεσσηνία, ενώ περίπου δύο αιώνες αργότερα εγκατέστησαν εκεί τους κατοίκους της Ναυπλίας, που τους είχαν διώξει οι Αργείοι εξαιτίας της φιλολακωνικής πολιτικής τους. Η Μ. ανέκτησε την ελευθερία της το 370 π.Χ., μαζί με την υπόλοιπη Μεσσηνία, ενώ το 191 π.Χ. προσχώρησε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Το 31 π.Χ., ο Αγρίππας νίκησε κοντά στη Μ. τον βασιλιά της Μαυριτανίας Βόγκο, οπαδό του Αντώνιου. Η πόλη έχασε την ελευθερία της, αλλά την ανέκτησε επί Τραϊανού (98-117 μ.Χ.), ο οποίος και παραχώρησε στους κατοίκους το δικαίωμα να έχουν δικούς τους νόμους. Το 365 μ.Χ. ένας ισχυρός σεισμός προκάλεσε μεγάλη θαλασσοταραχή και ερήμωσε την παραλία. Κατά τη βυζαντινή περίοδο αποτελούσε το λιμάνι που οι Ενετοί επιθυμούσαν διακαώς να κατέχουν, εξαιτίας της στρατηγικής σημασίας του, και από τον 12o αι. ξεκίνησαν προσπάθειες με σκοπό να την καταστήσουν ορμητήριό τους. Ο Γουλιέλμος Σαμπλίτ την κατέλαβε στις αρχές της Δ’ Σταυροφορίας (1205)· τον διαδέχθηκε ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος, ο οποίος το 1209 την παραχώρησε στους Ενετούς. Εκείνοι την κατέστησαν σταθμό του στόλου τους, ενώ παράλληλα την επεξέτειναν και την οχύρωσαν. Το 1500 την πολιόρκησαν και την κατέλαβαν οι Τούρκοι, εξοντώνοντας τον πληθυσμό της. Το 1686 την επανέκτησαν οι Ενετοί και το 1715 επέστρεψε στον έλεγχο των Τούρκων και παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία μέχρι το 1828, οπότε ο στρατηγός Μεζόν και το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα τους υποχρέωσε σε παράδοση.

Η Μ. ήταν σημαντικό λιμάνι και στην ύστερη αρχαιότητα. Νομίσματα που έχουν σωθεί απεικονίζουν το λιμάνι της ως ημικύκλιο με ψηλά τείχη. Υπάρχουν ελάχιστα αρχαία λείψανα, μόνο μερικά θεμέλια του τείχους κάτω από τις ενετικές οχυρώσεις. Ο Παυσανίας αναφέρει πως υπήρχε στη Μ. ναός της Αθηνάς Ανεμώτιδας με αναθέτη του λατρευτικού αγάλματος τον Διομήδη, ο οποίος έδωσε και το προσωνύμιο στη θεά, επειδή στην περιοχή φυσούσαν ορμητικοί άνεμοι. Αντίθετα, στην πόλη και στη γύρω περιοχή σώζονται αρκετά βυζαντινά, ενετικά και τουρκικά μνημεία: εκκλησίες, τζαμιά και οχυρώματα της περιόδου κατά την οποία η Μ. αποτελούσε ένα από τα ισχυρότερα όχυρά της Ελλάδας και σημαντική βάση των Ενετών.

Το κτίριο ενός από τα πρώτα σχολεία που χτίστηκαν στην Ελλάδα την περίοδο του Καποδίστρια, το οποίο βρίσκεται στη Μεθώνη του νομού Μεσσηνίας.

Υδρία του 410 π.Χ. περίπου, έργο του ζωγράφου του Μειδία· στην ανώτερη ζώνη εικονίζεται η αρπαγή των Λευκιππίδων, ενώ κάτω διακρίνεται ο Ηρακλής στον κήπο των Εσπερίδων (Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο).

Μερική άποψη της Μεθώνης, κωμόπολης της Μεσσηνίας.

Μερική άποψη του κάστρου της Μεθώνης, που αποτελεί δείγμα της ακμής που γνώρισε η μεσσηνιακή κωμόπολη.

II

Αρχαία πόλη στη θεσσαλική Μαγνησία. Αναφέρεται από τον Όμηρο, τον Σκύλακα κ.ά. και ταυτίζεται είτε με τη Ζαγορά είτε με την τοποθεσία Καλά Νερά.

Το κάστρο της Μεθώνης είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Πελοποννήσου και από τα πιο καλοδιατηρημένα σε όλη την Ελλάδα.

III

Πεδινός οικισμός (υψόμ. 85 μ., 996 κάτ.) του νομού Πιερίας. Βρίσκεται 26 χλμ. ΒΑ της Κατερίνης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Μεθώνης.

Σε μικρή απόσταση από τον σημερινό οικισμό βρισκόταν μία αρχαία πόλη της Μακεδονίας στη δυτική ακτή του Θερμαϊκού κόλπου. Ιδρύθηκε από Eρετριείς αποίκους το 700 π.Χ. Υπήρξε πιστή σύμμαχος των Αθηνών τόσο κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο όσο και στον μεταγενέστερο αγώνα εναντίον του Φίλιππου B’ της Μακεδονίας, ο οποίος την κατέλαβε και την κατέστρεψε το 354 π.Χ.

Γενική άποψη της παραλίας του οικισμού Μεθώνη, στον νομό Πιερίας.